Cung và Nửa Cung Lý Thuyết Cơ Bản Cho Người Mới Học

Khi bắt đầu hành trình học nhạc cụ, khái niệm về các quãng âm (cao độ) là nền tảng không thể thiếu, bên cạnh việc hiểu trường độ là gì. Tại trung tâm Harmony, chúng tôi hiểu rằng việc nắm vững lý thuyết về cao độ này sẽ giúp bạn tiến bộ nhanh chóng trong việc học đàn guitar, piano, organ, hay ukulele.

Quãng và Bán Cung Là Gì?

Trong âm nhạc, quãng và bán cung là đơn vị đo khoảng cách về cao độ giữa hai nốt nhạc liền kề.

Nửa cung (semitone) là khoảng cách nhỏ nhất giữa hai nốt nhạc trong hệ thống nhạc lý phương Tây. Đây là đơn vị cơ bản nhất để đo khoảng cách cao độ.

Một tông (whole tone) có giá trị gấp đôi nửa cung. Nói cách khác, một tông tương đương hai nửa cung.

Trong thang âm tự nhiên gồm bảy nốt (Đô, Rê, Mi, Fa, Sol, La, Si), hầu hết các cặp nốt liền nhau cách nhau một tông. Tuy nhiên, có hai ngoại lệ quan trọng: Mi-Fa và Si-Đô chỉ cách nhau nửa cung.

Cách Xác Định Quãng trên Đàn Guitar và Piano

Vị trí các quãng trên đàn Guitar

Trên đàn guitar, mỗi ngăn đàn (fret) tương ứng với một bán cung. Điều này có nghĩa:

• Nửa cung: Di chuyển từ phím này sang phím liền kề trên cùng một dây
• Một tông: Di chuyển hai ngăn đàn trên cùng một dây

Ví dụ cụ thể trên dây thứ 6 (dây Mi thấp):

• Dây buông (phím 0): Mi
• Phím 1: Fa (cách Mi một nửa cung)
• Phím 2: Fa# (cách Fa một bán cung) – đây là một ví dụ về việc sử dụng các loại dấu hóa để thay đổi cao độ nốt nhạc.
• Phím 3: Sol (cách Fa một tông)

Vị trí các quãng trên đàn Piano

Trên bàn phím piano, việc nhận biết các quãng âm trở nên trực quan hơn:

Các phím trắng có phím đen xen giữa: cách nhau một tông

• Đô đến Rê: có Đô# (phím đen) xen giữa = 1 tông
• Rê đến Mi: có Rê# (phím đen) xen giữa = 1 cung
• Fa đến Sol: có Fa# (phím đen) xen giữa = 1 tông
• Sol đến La: có Sol# (phím đen) xen giữa = 1 cung
• La đến Si: có La# (phím đen) xen giữa = 1 cung

Các phím trắng không có phím đen xen giữa: cách nhau nửa cung

• Mi đến Fa: không có phím đen = 1/2 cung
• Si đến Đô: không có phím đen = 1/2 cung

Vai Trò Của Quãng trong Việc Xây Dựng Gam

Hiểu được quãng là chìa khóa để xây dựng các loại gam. Nhưng trước tiên, nếu bạn chưa biết âm giai là gì, thì đó chính là một chuỗi các nốt nhạc được sắp xếp theo một trật tự cao độ nhất định, làm nền tảng cho một bản nhạc.

Cách thành lập gam trưởng

Gam trưởng tuân theo công thức cố định về khoảng cách các nốt:

Công thức: 1 tông – 1 cung – 1/2 cung – 1 tông – 1 cung – 1 cung – 1/2 cung

Lấy thang âm Đô trưởng làm ví dụ:

• Đô đến Rê: 1 cung
• Rê đến Mi: 1 cung
• Mi đến Fa: 1/2 cung
• Fa đến Sol: 1 cung
• Sol đến La: 1 cung
• La đến Si: 1 cung
• Si đến Đô: 1/2 cung

Công thức này tạo nên sắc thái tươi sáng, vui tươi đặc trưng của gam trưởng.

Cấu trúc gam thứ

Gam thứ có cấu trúc khác biệt:

Công thức: 1 cung – 1/2 cung – 1 cung – 1 cung – 1/2 cung – 1 cung – 1 cung

Thang âm La thứ tự nhiên:

• La đến Si: 1 cung
• Si đến Đô: 1/2 cung
• Đô đến Rê: 1 cung
• Rê đến Mi: 1 cung
• Mi đến Fa: 1/2 cung
• Fa đến Sol: 1 cung
• Sol đến La: 1 cung

Sự khác biệt này tạo nên sắc thái buồn bã, sâu lắng của gam thứ.

Ứng Dụng Lý Thuyết Quãng vào Luyện Tập tại Harmony

Tại trung tâm Harmony, chúng tôi áp dụng kiến thức về các quãng nhạc vào từng bài học cụ thể:

Đối với học viên đàn Guitar:
Giảng viên hướng dẫn nhận biết vị trí của các nốt nhạc cơ bản thông qua việc đếm phím đàn. Học viên sẽ thực hành chạy gam cũng như tập các bài luyện ngón dựa trên nguyên tắc về quãng âm.

Đối với học viên đàn Piano:
Bài học tập trung vào việc nhận biết mối quan hệ giữa phím trắng và phím đen. Học viên sẽ luyện tập các gam với cả hai tay, chú ý đặc biệt đến vị trí Mi-Fa và Si-Đô.

Đối với học viên Organ và Ukulele:
Kiến thức được ứng dụng tương tự như guitar và piano, phù hợp với đặc điểm riêng của từng nhạc cụ.

Đối với học viên Luyện thanh:
Lý thuyết về quãng giúp ca sĩ hiểu về giai điệu, luyện tập về độ cao và phát triển khả năng nghe tuyệt đối.

Với phương pháp giảng dạy 1 kèm 1, giảng viên tại Harmony có thể điều chỉnh tốc độ học phù hợp với từng học viên, đảm bảo nắm vững kiến thức nền tảng trước khi chuyển sang các kỹ thuật nâng cao.

Những Câu Hỏi Thường Gặp về Quãng Nhạc

Những bậc nhạc cơ bản nào cách nhau một cung?

Các cặp nốt cách nhau một cung trong thang âm tự nhiên là Đô-Rê, Rê-Mi, Fa-Sol, Sol-La, và La-Si. Đây là quy luật cơ bản mà người học nhạc cần ghi nhớ. Trên guitar, một cung tương đương với hai ngăn đàn, còn trên piano là khoảng cách giữa hai phím trắng có một phím đen xen giữa.

Những bậc nhạc cơ bản nào cách nhau nửa cung?

Hai cặp nốt duy nhất trong thang âm tự nhiên cách nhau nửa cung là Mi-Fa và Si-Đô. Đây là đặc điểm quan trọng tạo nên cấu trúc của thang âm phương Tây. Trên guitar, nửa cung là khoảng cách giữa hai ngăn đàn liền kề, trong khi trên piano đó là khoảng cách giữa hai phím trắng không có phím đen ở giữa.

Tại sao hiểu về quãng lại quan trọng khi học nhạc tại Harmony?

Việc hiểu về quãng là nền tảng cốt lõi giúp bạn phát triển toàn diện các kỹ năng âm nhạc khác. Tại Harmony, học viên nắm vững kiến thức này sẽ có nhiều lợi thế như: học các gam và hợp âm nhanh hơn, hiểu rõ cấu trúc của các bài hát, dễ dàng chuyển điệu và ứng biến khi chơi nhạc, và phát triển khả năng nghe cũng như cảm nhận âm nhạc tốt hơn.

Với đội ngũ giảng viên từ các nhạc viện hàng đầu, Harmony cam kết mang đến cho học viên nền tảng lý thuyết vững chắc, giúp bạn tiến bộ bền vững trên con đường theo đuổi đam mê của mình.