Hòa thanh nghịch đảo là một kỹ thuật thiết yếu giúp tạo nên sự mượt mà và đa dạng trong giai điệu. Tại Harmony, chúng tôi hướng dẫn học viên nắm vững các thế bấm này để nâng cao kỹ năng chơi đàn guitar, piano, organ và các nhạc cụ khác.
Hợp âm đảo là gì?
Hợp âm đảo là một dạng hòa thanh có âm bass (âm vực thấp nhất) không phải là âm gốc. Thay vì giữ âm gốc ở vị trí thấp nhất như thông thường, ta đưa một cao độ khác lên làm âm bass.
Ví dụ: Akkord C trưởng nguyên vị có các nốt C-E-G (với C là nốt bass). Khi thực hiện sự nghịch đảo, ta có thể có E-G-C hoặc G-C-E.
Ký hiệu của biến thể này thường được viết dạng X/Y, với X là tên gam gốc và Y là nốt bass mới. Chẳng hạn C/E có nghĩa là gam C trưởng với nốt E làm bass.
Cách tạo ra các thể đảo
Với một bộ ba âm, ta có hai thể đảo chính:
Thể đảo 1
Thể đảo 1 được tạo bằng cách đưa nốt gốc lên một quãng tám, khiến nốt bậc ba trở thành nốt bass.
Ví dụ với hợp âm C trưởng:
- Thể gốc: C-E-G
- Thể đảo 1: E-G-C (ký hiệu C/E)
Biến thể này tạo cảm giác nhẹ nhàng và mềm mại hơn thể gốc.
Thể đảo 2
Thể đảo 2 có nốt bậc năm làm nốt bass. Từ thể đảo 1, ta tiếp tục đưa nốt bậc ba lên một quãng tám.
Ví dụ với hợp âm C trưởng:
- Thể đảo 2: G-C-E (ký hiệu C/G)
Cách sắp xếp này cho cảm giác vững chắc và ổn định nhờ quãng bốn giữa bass và nốt tiếp theo.
Ký hiệu các biến thể và cách nhận biết
Trong nhạc lý, các thế bấm nghịch đảo được ký hiệu theo cách sau:
Quy tắc đọc: X/Y
- X: Tên gam gốc
- Y: Nốt sẽ làm bass (nốt thấp nhất)
Các ví dụ phổ biến:
| Ký hiệu | Ý nghĩa | Các nốt |
|---|---|---|
| C/E | Hợp âm C trưởng với bass E | E-G-C |
| Dm/F | Hợp âm Dm với bass F | F-A-D |
| G/B | Hợp âm G trưởng với bass B | B-D-G |
| Am/C | Hợp âm Am với bass C | C-E-A |
Để nhận biết một cấu trúc nghịch đảo, hãy chú ý đến dấu “/” của ký hiệu. Nốt sau dấu gạch chéo luôn là nốt bass cần bấm ở vị trí thấp nhất.
Công dụng của hòa thanh nghịch đảo khi đệm hát guitar và piano
Việc hiểu rõ các ứng dụng hợp âm nghịch đảo mang lại nhiều lợi ích khi đệm hát:
Tạo đường bass mượt mà: Thay vì nhảy cóc giữa các nốt bass xa nhau, việc dùng các dạng hợp âm khác nhau giúp bass di chuyển theo từng nửa cung hoặc một cung, tạo sự liền mạch.
Không trùng nốt: Khi giai điệu trùng với nốt gốc của gam tại phách mạnh, thanh âm có thể bị nặng nề. Việc sử dụng kỹ thuật này giúp bass tránh khỏi nốt giai điệu, tạo sự cân bằng.
Tiết kiệm chuyển tay: Với guitar, việc chọn thế bấm phù hợp giúp giảm khoảng cách di chuyển tay, đặc biệt khi chơi các chuỗi hòa thanh phức tạp.
Tăng màu sắc âm nhạc: Mỗi biến thể mang một sắc thái riêng, giúp bài hát trở nên phong phú và thu hút hơn.
Thế bấm hợp âm nghịch đảo trên piano và guitar cho người mới bắt đầu
Thế bấm đảo cho 7 hợp âm trưởng cơ bản
Trên piano: Dưới đây là hướng dẫn cách bấm hợp âm piano cho 7 hợp âm trưởng cơ bản và các thế đảo của chúng:
| Hợp âm | Thể gốc | Thể đảo 1 | Thể đảo 2 |
|---|---|---|---|
| C | C-E-G | E-G-C | G-C-E |
| D | D-F#-A | F#-A-D | A-D-F# |
| E | E-G#-B | G#-B-E | B-E-G# |
| F | F-A-C | A-C-F | C-F-A |
| G | G-B-D | B-D-G | D-G-B |
| A | A-C#-E | C#-E-A | E-A-C# |
| B | B-D#-F# | D#-F#-B | F#-B-D# |
Trên guitar: Với guitar, cách sắp xếp này thường được thực hiện bằng cách:
- Sử dụng dây bass (dây 6, 5, 4) để chơi nốt bass mong muốn
- Giữ nguyên hình dạng gam gốc ở các dây cao hơn
- Áp dụng capo hoặc thay đổi vị trí ngón tay để tạo thế bấm
Thế bấm đảo cho 7 hợp âm thứ cơ bản
Các hợp âm thứ và các biến thể:
| Hợp âm | Thể gốc | Thể đảo 1 | Thể đảo 2 |
|---|---|---|---|
| Dm | D-F-A | F-A-D | A-D-F |
| Em | E-G-B | G-B-E | B-E-G |
| Fm | F-Ab-C | Ab-C-F | C-F-Ab |
| Gm | G-Bb-D | Bb-D-G | D-G-Bb |
| Am | A-C-E | C-E-A | E-A-C |
| Bm | B-D-F# | D-F#-B | F#-B-D |
| Cm | C-Eb-G | Eb-G-C | G-C-Eb |
Mẹo ghi nhớ các thế đảo hiệu quả từ Harmony
Sau 10 năm kinh nghiệm giảng dạy tại TP.HCM, Harmony đúc rút những mẹo sau:
Bắt đầu với Circle of Fifths: Học theo vòng hòa thanh giúp ghi nhớ tự nhiên. Từ C → G → D → A → E → B → F# → Db → Ab → Eb → Bb → F → C.
Thực hành từng cặp: Luyện tập chuyển từ thể gốc sang dạng 1, rồi sang dạng 2 cho từng gam.
Nghe và so sánh: Chơi cùng một akkord ở các thế khác nhau để cảm nhận sự khác biệt về màu sắc giai điệu.
Áp dụng vào bài hát: Chọn những bài quen thuộc để thực hành, thay thế một số gam gốc bằng các dạng nghịch đảo.
Tập chạy Scale: Chơi các biến thể theo thang giai điệu từ trái qua phải, từ thấp lên cao để rèn kỹ năng ngón tay.
Nâng cao kỹ năng sử dụng hòa thanh nghịch đảo tại các lớp học đàn ở TPHCM
Harmony cung cấp chương trình học chuyên sâu về các biến thể cho nhiều cấp độ:
Cấp độ cơ bản: Học viên nắm vững 14 gam cơ bản và 2 thế đảo cho mỗi loại. Thực hành trên cả guitar và piano với các bài hát đơn giản.
Cấp độ trung cấp: Mở rộng sang hợp âm 7, sus, add với các thế bấm tương ứng. Học cách sử dụng slash chords (dạng nghịch đảo ngoài) để tạo đường bass chromatic.
Cấp độ nâng cao: Nghiên cứu reharmonization – thay thế gam bằng các biến thể để tạo màu sắc mới. Áp dụng vào jazz, ballad và các thể loại phức tạp.
Các giảng viên của Harmony đều có kinh nghiệm biểu diễn chuyên nghiệp, hiểu rõ ứng dụng thực tế của các thế bấm này trong từng thể loại nhạc. Học viên được hướng dẫn kỹ lưỡng từ lý thuyết đến thực hành, đảm bảo có thể áp dụng linh hoạt vào việc đệm hát và biểu diễn.
Chương trình học tại Harmony được thiết kế theo phương pháp tiệm tiến, giúp học viên xây dựng nền tảng vững chắc trước khi tiến tới các kỹ thuật phức tạp hơn. Với sự kết hợp giữa lý thuyết nhạc lý chuẩn mực và kinh nghiệm thực tế, học viên sẽ nhanh chóng thành thạo nghệ thuật sử dụng các thế bấm nghịch đảo.
Các câu hỏi thường gặp về hợp âm đảo
Hợp âm đảo (hòa thanh nghịch đảo) là gì?
Hòa thanh nghịch đảo là một dạng hợp âm mà nốt trầm nhất (nốt bass) không phải là nốt gốc. Thay vì nốt gốc, nốt bậc ba hoặc bậc năm sẽ được đặt ở vị trí thấp nhất, tạo ra các thế bấm và màu sắc giai điệu khác nhau.
Tại sao nên sử dụng các thế đảo khi đệm hát?
Sử dụng các thế đảo giúp tạo ra đường bass mượt mà, tránh sự nặng nề khi giai điệu trùng nốt, tiết kiệm di chuyển tay và làm phong phú màu sắc cho bài hát. Kỹ thuật này giúp bản đệm của bạn trở nên chuyên nghiệp và liền mạch hơn.
Có bao nhiêu thể đảo chính cho một hợp âm ba nốt?
Một hợp âm ba nốt (triad) có hai thể đảo chính. Thể đảo 1 có nốt bậc ba làm bass, và thể đảo 2 có nốt bậc năm làm bass. Cùng với thể gốc, bạn sẽ có ba cách khác nhau để chơi cùng một gam.
Làm thế nào để nhận biết ký hiệu hợp âm đảo?
Bạn có thể nhận biết ký hiệu của thế đảo qua dấu gạch chéo (“”/””). Ký hiệu có dạng X/Y, trong đó X là tên hợp âm gốc và Y là nốt được chỉ định làm bass. Ví dụ, C/E nghĩa là hợp âm C trưởng chơi với nốt E là nốt trầm nhất.
